Aletophilus

 

Bediüzzaman Said Nursi Kur'an'ı anlattığı sözler kitabının 25.Söz bölümünde dikkat çekici bir karşılaştırma yapar. Adeta burada bir yol haritası olarak ortaya koyduğu teşhisler, sanat camiasında verilen ürünler incelendikçe doğruluğunu ispatlar. Çünkü edeb ve belâğat, tesir-i üslûp itibarıyla ya hüzün verir, ya neş'e verir. Söylenilen söz yada anlam içeren kitap, müzik, resim, film her ne varsa üslubunun etkisiyle insanda iki duygu uyandırır. Bunlarda biri hüzün diğeri ise neşedir. Hüzün ise iki kısımdır: Ya fakdü'l-ahbaptan gelir, yani ahbapsızlıktan, sahipsizlikten gelen karanlıklı bir hüzündür ki, dalâlet-âlûd, tabiatperest, gaflet-pîşe olan medeniyetin edebiyatının verdiği hüzündür. Hüzün ise sebebi itibariyle yine ikiye ayrılır. Bunlardan ilki; dost sahibi olamamaktan gelen hüzündür. Bu hüznün kaynağı inkar ve gaflet içinde yaşayan medeniyettir. Yani modernite veya postmodernite. İkinci hüzün firaku'l-ahbaptan gelir; yani ahbap var, firakında müştakane bir hüzü...

 

Çağın insanı fast-food tüketir gibi kitap tüketince "zihin obezitesine" tutuluyor adeta. Maddi ağırlığın benzeri zihinde yaşanan manevi bir ağırlığa çevriliyor. Tabi bu da kendine zarar soyut bir ağırlık oluşturuyor malasef. Bu yüzden bir kitap okunacağı zaman rastgele seçmenin ötesinde bir tavsiye bile yetmiyor artık. Biraz daha öteye taşıyarak neden tavsiye edildiği hakkında derin bir sorgulamadan geçince okunmasını icab ediyor. Zira insan yediği yemeğin etkisinde kalıp adeta midesine atarak  onu hapsetmekten ziyade ona hapsolduğu gibi okuduğu şeyinde mahpusuna dönüyor. Gözle gördüğümüz, kulakla duyduğumuz, burnumuzla kokladığımız ve elle algıladığımız her şeyi hapsettiğimiz gibi, tam tersi şekilde aslında onlara hapsoluyoruz da. Bunların en etkililerinden karar verme mekanizmasının baştacı kitaplar olunca da otobüs yolculuğundaki bir kitap bile önem arz ediyor.  Bu kitap obeziteliğinin iki önemli etkisini konuşmak mümkün; birisi çok okumaktan veya çok yorum ve gözlemekten ...